De bermen vormen natuurlijke verbindingen tussen de landschappen en de natuurgebieden in het buitengebied en hebben een functie als ecologische infrastructuur, waarin bijzondere planten goed gedijen en dieren zich veilig kunnen verplaatsen.

Zorgvuldig bermbeheer

Door zorgvuldig beheer maken we ruimte voor planten en dieren. Na het maaien voeren we het maaisel af, waardoor de grond verschraalt. Hierdoor krijgen oorspronkelijke planten en bloemen de ruimte en hebben bepaalde diersoorten een beter leefgebied. De gemeente bekijkt regelmatig of het beheer goed aansluit. Waar nodig passen we het moment van maaien aan, zodat gewenste soorten de kans krijgen om uit te bloeien en zaden te vormen.

Minder vaak maaien

Na een aantal jaren bermbeheer veranderen de bermen. De planten worden hoger en er groeien meer inheemse en bloeiende planten die insecten, vlinders en kleine zoogdieren aantrekken.

De bodem verschralen

Er groeien vooral veel grassen en brandnetels in de bermen als er een teveel aan voedingsstoffen in de bodem is. Bij het verschralen van de grond voeren we het maaisel en daarmee de overtollige voedingstoffen af en verbeteren we de omstandigheden voor de soorten die we de ruimte willen geven in de bermen.

De gemeente zorgt voor bermonderhoud

Soms maaien inwoners de bermen in de buurt van hun huis. Het ziet er dan weer netter uit in hun beleving. Het is vaak goed bedoeld, maar het neemt het leefgebied voor flora en fauna weg. Daarom is het verstandig om het bermbeheer aan de gemeente over te laten.

Minder eikenprocessierupsen

Insecten en vogels zijn natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, daarom is ecologisch beheren van de bermen ook belangrijk. Hoe meer insecten en vogels in de buurt van eikenbomen zijn, hoe minder last we hebben van de eikenprocessierupsen.

Aandacht voor landbouw

In de bermen kunnen ook ongewenste plantensoorten voorkomen, zoals jacobskruiskruid en akkerdistels. Voor boeren zijn dit vervelende soorten. Ook invasieve soorten (soorten die hier van nature niet voorkomen en een bedreiging kunnen vormen voor de inheemse soorten) zoals de Japanse duizendknoop staan in de bermen. Deze ‘onkruiden’ kunnen zich via de bermen verspreiden naar aangrenzende landbouwgronden. Door het verschralen van de grond verdwijnen voedselrijke soorten als de akkerdistel. De Japanse duizendknoop wordt voor het maaien van de bermen apart gemaaid en afgevoerd om verdere verspreiding te voorkomen.

Perceelgrenzen

Er is ook bermgrond die als akker of weiland wordt gebruikt. Dat is niet in het belang van de gezondheid van de berm en de biodiversiteit. Daarom vragen we alle grondeigenaren om de perceelsgrenzen te controleren en zo nodig maatregelen te treffen. Als er twijfel is over de begrenzing dan kan de gemeente op basis van kadastergegevens de begrenzing van het perceel aangeven.

Verdrongen bloemen terug in de berm

Prachtige bloemensoorten zoals de blauwe knoop en de echte guldenroede horen van nature thuis in de Winterswijkse bermen. Door de jaren heen zijn deze planten op veel plaatsen verdrongen door andere soorten. Door het ecologisch beheer willen we de eigenheid van de bermen weer terugkrijgen, zodat over een aantal jaren deze bijzondere bloemen de bermen weer opfleuren.

Veel vlinders in bloemrijke bermen

Vlinders houden van bloemrijke bermen, omdat daar veel voedsel te vinden is. In de berm kun je dan ook verschillende soorten vlinders aantreffen. Het bruine zandoogje komt het meest voor, maar ook de zeldzame iepenpage leeft in bloeiende bermen. De maand juli is de beste maand om naar vlinders te kijken. De hoeveelheid vlinders in de berm is een goede graadmeter voor het ecologisch beheer.

Tellen is weten

Elke vijf jaar wordt de stand van biodiversiteit vastgelegd door het monitoren op planten, vlinders en andere bijzondere soorten. Bureau Berglinde voert deze opdracht voor 2022 en 2023 uit. Om geen planten en dieren te missen, vindt het onderzoek lopend plaats. Tijdens het onderzoek zijn al groeiplaatsen aangetroffen van bijzondere planten zoals blauwe knoop, adderwortel, grasklokje, gevlekt havikskruid en hondsviooltje. Eind 2023 zijn de resultaten van het gehele onderzoek bekend.

Mocht je zelf iets bijzonders tegenkomen dan kun je dat via de website www.waarneming.nl doorgeven. De app Obsidentify helpt bij het vinden van namen van planten en dieren.

Weetjes

Winterswijk staat landelijk bekend als vindplaats van zeldzame paddenstoelen. Dit komt door de samenstelling van de bodem in combinatie met het ecologisch beheer in de afgelopen jaren.

In de voedselarme bermen groeien wel 30 verschillende soorten planten. Vooral in het voorjaar is een grote diversiteit aan bloemen, planten en insecten te zien.

De afwisseling in de berm met kruiden, bomen en struiken is belangrijk. Hierdoor maken meer verschillende soorten dieren, zoals insecten, vogels, vleermuizen en egels gebruik van de berm. Waar het kan laten we daarom spontane opslag van wilg, els en brem staan.

Meer informatie

Arjen Poelmans is beleidsadviseur Ecologie en Landschap bij gemeente Winterswijk. Neem contact met hem op voor meer informatie of antwoorden op vragen door een e-mailbericht te sturen aan apoelmans@winterswijk.nl.

Foto’s: Jan Stronks en gemeente Winterswijk.